#0058 Hiszpania

Kraj	Hiszpania
Stolica	Madryt
Waluta	Pesa hiszpańska (ESP) 100 centimos = 1 peseta hiszpańska (obecnie Euro)
Rok wydania	1955
Wartość	1 Pta
Opis	Znaczek przedstawia Generała Franco.
Tłumaczenie	España – Hiszpania, Correros – poczta

Hiszpania – państwo leżące w Europie Południowej, największe z trzech położonych na Półwyspie Iberyjskim. Administracyjnie kraj jest podzielony na 17 wspólnot autonomicznych i 2 miasta autonomiczne. Obecną głową państwa (monarchii konstytucyjnej) jest król Jan Karol I (hiszp. Juan Carlos I).

 

Generał Franco (Francisco Franco Bahamonde, właśc. Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco y Bahamonde Salgado Pardo) (ur. 4 grudnia 1892 w Ferrol, zm. 20 listopada 1975 w Madrycie) – hiszpański generał i polityk, długoletni dyktator. W latach 1923-1927 dowódca Legii Cudzoziemskiej w Maroku. Od 1933 roku szef sztabu generalnego. W 1934 roku zdławił powstanie robotnicze w Austrii. W lipcu 1936 roku został szefem państwa na opanowanym przez faszystów terytorium Hiszpanii. Rok później objął przywództwo faszystowskiej partii – Falangi. Po obaleniu republiki wprowadził rządy terroru, rozprawiając się krwawo ze swoimi przeciwnikami politycznymi, stworzył autokratyczny, faszystowski system władzy. W czasie II wojny światowej utrzymał kraj w formalnej neutralności, w rzeczywistości jednak sprzyjał Niemcom. W 1947 roku, po przywróceniu monarchii w Hiszpanii, został dożywotnim regentem, czyli faktycznie szefem państwa.

W październiku 1933 roku na scenę polityczną w Hiszpanii wkroczyła Falanga. Jej twórcą i początkowo dowódcą był syn byłego dyktatora Jose Antonio Primo de Rivera. W 1936 roku odbyły się wybory, w których zwycięstwo odniosła lewica, a dokładnie reprezentowany przez nich Front Ludowy. W tym samym roku Madrytowi zagrażała bezpośrednio armia frankistowska. Można używać takiego określenia w stosunku do wydarzeń z roku 1936, bowiem to właśnie wtedy junta generałów na posiedzeniu w Salamance mianowała generała Franco "generalissimusem sił zbrojnych" oraz szefem rządu hiszpańskiego. Z kolei Junta Wojskowa w Burgos złożyła na ręce generała całą swą władze i powołała mającą mu służyć za oparcie Juntę Techniczną Państwa z generałem S. Davilą na czele. Junta ta okazała się skutecznym narzędziem w pozbywaniu się niepewnych stosunku do generała Franco urzędników, wojskowych oraz przygotowana była w pierwszym rzędzie na prowadzenie wojny. Jednak z czasem także w obozie samego generała dochodziło do pewnym rozruchów i rozłamów. Te walki frakcyjne w ramach Falangi doprowadziły to tego, iż po krwawych zamieszkach w Salamance w kwietniu 1937 roku, Franco wydał dekret zjednoczeniowy , który objął wszystkie organizacje falangistowskie. Powstała tą drogą Hiszpańska Falanga Tradycjonalistyczna wraz z Juntami Ofensywy Narodowo-Syndykalistycznej. Od tej pory Falanga zaczęła wyraźnie dążyć do przejęcia całej i niczym nie ograniczonej władzy w państwie, tak by móc przekształcić ja w dyktaturę jednego generała - generała Franco umacniał swą władze przy pomocy wojska, którym dowodził oraz przy pomocy tworzonych przez niego kadr monopartii, czyli Ruchu Narodowego. (Movimento). Jego zwycięstwo w wojnie domowej zostało zaaprobowane przez ówczesnego papieża Pisa XII.

Z chwilą wybuchu wojny Hiszpania ogłosiła swą neutralność. Było to w pierwszej kolejności podyktowane myślą, iż Niemcy szybko pokonają Polskę a reakcja państwa zachodnich na ową agresję nie będzie tak jednoznaczna i radykalna. Sytuacja zmieniała się z chwilą upadku Francji. Już w czerwcu Hiszpania ogłosiła, iż dotychczasowa neutralność zostaje zastąpiona formą "strony nie walczącej", co mogło być odczytywane jako pierwszy krok do zbliżenia z państwami Osi. 19 czerwca 1940 roku Franco za pośrednictwem ambasadora w Berlinie przedstawił Niemcom ofertę przystąpienia do wojny. Chodziło przede wszystkim o przyznanie Hiszpanii francuskich nabytków terytorialnych, między innymi Maroka, Oranu i Gibraltaru oraz odpowiednich dostaw sprzętu wojskowego, paliwa oraz żywności. 23 października 1940 roku Hiszpania przystąpiła formalnie do państw Osi. Z chwilą uderzenia Niemiec na Związek Radziecki, dnia 22 czerwca 1941 roku, nastąpił ogromny wzrost proniemieckich i powojennych nastrojów w społeczeństwie hiszpańskim. Już w lipcu 1941 roku przystąpiono do formowania ochotniczej formacji, która miała pomóc Niemcom w walce przeciwko ZSRR. Powstała tą drogą 18-tysięczna Błękitna Dywizja została całkowicie wyposażona przez Niemców. Brała ona udział między innymi w długotrwałym, 9-miesięcznym oblężeniu Leningradu. Mimo wszystko Hiszpania, choć członek państw Osi nie przystąpiła do bezpośredniej walki. Niektórzy, zwłaszcza gorący zwolennicy generała, twierdzili, iż Franco okazał się wtedy wybitnym politykiem. Od samego początku przedstawił Niemcom takie warunki przystąpienia do wojny, które były niemożliwe do spełnienia. Z drugiej strony należy jednak pamiętać, iż nacisk Niemców na Hiszpanię, a właściwe na generała Franco, nigdy nie był aż tak silny. Duże znaczenie miała także umiejętnie prowadzona gra dyplomatyczna przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię. W październiku 1943 roku ogłoszono powrót Hiszpanii ze stanowiska "strony nie walczącej" do pełnej neutralności. W końcowej fazie wojny, gdy klęska Niemiec była prawie nieunikniona, Hiszpania zezwoliła aliantom na przelot samolotów nad jej wodami terytorialnymi, wykorzystanie portu w Barcelonie oraz na wykorzystywanie wszystkich lotnisk hiszpańskich. Mimo tego, nie zmieniło to jej położenia jako sojusznika III Rzeszy.