#216 - Węgry

Kraj	Węgry
Stolica	Budapeszt
Waluta	forint (HUF)
Rok wydania	11.11.1980
Wartość	40 f
Opis	Znaczek pochodzi z serii "Ptaki" i przedstawia gęś gęgawa (Anser anser).
Tłumaczenie	Magyar Posta – poczta węgierska; Anser anser – gęś gęgawa; óvjuk európa vedett allatait – ochrona europejskich lasów; nyari lud – babie lato

Gęś gęgawa - po łacinie nazywa się Anser anser, co tłumaczymy jako gęś właściwą. Faktycznie gęgawa dała początek innym rasom gęsi, które dzisiaj są powszechnie hodowane w wielu regionach Polski. Do jej udomowienia doszło około 3000 lat temu na wielu różnych obszarach, m.in. Grecji, Egipcie, Babilonii czy Rzymie. Tym, którzy podjęli się trudu hodowli tych zwierząt najprawdopodobniej chodziło o walory smakowe mięsa. Mimo, że w okresie od lutego do marca, a nawet kwietnia spotykana jest w bardzo wielu miejscach, zwłaszcza w dolinach rzecznych, to jej populacja lęgowa wcale nie jest aż tak liczna, jakby to się mogło wielu wydawać. Pisał o tym prof. Jan Sokołowski w swoim dziele „Ptaki ziem polskich”. W latach 50. ub. gęgawie groziło wyginięcie. Obecnie badacze szacują jej liczebność na poziomie 1500-2000 par lęgowych, co oznacza, że gatunek zachowuje od lat pewną stabilność.

Gęgawa niby wszystkim znana, jednak nie do końca. Spośród dzikich gęsi jest zdecydowanie największym przedstawicielem rodzaju Anser. Dorasta do 90 cm długości ciała, a jej waga wynosi w granicach 4-5 kilogramów. Rozpiętość skrzydeł może wahać się od 1,4-1,6 m. Barwa upierzenia popielato-szarobrązowa. Spód ciała białawy w okolicach brzucha, jednak na nim od czasu do czasu zdarzają się poprzeczne ciemne pręgi.

W okresie przelotów gęś gęgawa tworzy klucze, w których odzywa się przypominającym gęś domową gęganiem. Jednak w tym miejscu o wiele bardziej stosowne byłoby stwierdzenie, że to właśnie gęsi domowe odzywają się gęganiem dzikich gęgaw.

W locie można zaobserwować szaroczarne skrzydła, które są jej cechą rozpoznawczą na tle innych gatunków gęsi. Silnie kontrastujący z upierzeniem reszty ciała jest kuper o śnieżnobiałej barwie. Przechodząc bardziej do części dziobowej, swoją uwagę powinniśmy skupić…na dziobie. Jest on bowiem wyznacznikiem pozwalającym rozróżnić dwa podgatunki – ten bardziej zachodni oraz bardziej wschodni. Ten zachodni, czyli nominatywny posiada pomarańczowy dziób, a wschodni różowy.

Gęsi te zakładają swoje gniazda z dala od człowieka, w niedostępnych dla nas gęstwinach, najczęściej trzcinowiskach, gdzie mogą w miarę bezpiecznie schować swój lęg przed czyhającymi nań drapieżnikami. Gniazdo gęgaw to nic innego jak usypana górka ziemi, na której ptaki zgromadziły i uwiły kolebkę z różnego rodzaju materiału roślinnego. Pośród uwitych gałązek różnych roślin możemy także znaleźć bardzo dużą ilość puchu. Ten służy później do przykrywania jaj w momencie, gdy wysiadująca je samica musi na chwilę opuścić gniazdo. W tym czasie na straży stoi samiec, który pilnuje aby gniazdu i znajdującym się w nim jajom, nie przydarzyło się nic przykrego. Ten stan trwa przez około 28-30 dni, po tym czasie na świat przychodzą młode.

Gęsi zaliczane są do zagniazdowników, zatem praktycznie od razu po wykluciu, pisklęta są gotowe na to, by własnymi siłami poznawać świat. Podążają wówczas za dorosłymi osobnikami, przypominając żółtobrązowe kulki. Zazwyczaj wykluwa się ich od 2 do nawet 20 sztuk. Jednak jak to w świecie przyrody bywa, nie wszystkie z nich dotrwają wieku dorosłego.