#143 - Polska

Kraj	Polska
Stolica	Warszawa
Waluta	Złoty 1złoty = 100 groszy
Rok wydania	21.05.1973
Wartość	1,50zł
Opis	Znaczek pochodzi z serii "Rodzima Fauna" i przedstawia łosia (Alces alces).

Łoś – to największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych. Wyróżnia się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami. Długość ciała waha się od 2,4 do 3,1 m, a wysokość w kłębie dochodzi do 2,3 m.

Ma duży, wydłużony łeb, zakończony szerokim pyskiem. Ma mięsistą, wydłużoną, szeroką i ruchliwą górną wargę, która pełni funkcje chwytne. Posiada 32 zęby. Ma słaby wzrok, ale dobrze rozpoznaje zmiany natężenia światła (brzask i zmierzch). Uszy, które kształtem przypominają łyżki, są długie nawet do 26 cm i są spiczasto zakończone. Skośne nozdrza są skierowane do dołu. Jego szyja mimo tego, że jest krótka i masywna umożliwia mu obracanie głowy w szerokim zakresie. Na szyi zwisa mu narośl tłuszczowa, która pokrywa jest długim, czarnym włosem. Na grzbiecie, w okolicy kłębu, widoczny jest garb. Zad łosia jest położony dość nisko. Ma silne i bardzo długie nogi, które są zakończone dużymi, szeroko rozsuwalnymi racicami, które ułatwiają chodzenie po śniegu i poruszanie się na bagnach bez zapadania się.

Samiec, nazywany też bykiem, osiąga masę ciała dochodzącą nawet do 740 kg. Samica zwana loszą albo klępą jest niższa i lżejsza i osiąga masę do 400 kg.

Okrywa włosowa łosia (suknia) jest jednolicie brązowa, nieco jaśniejsza na nogach, a na brzuchu białawoszara. Suknia zimowa jest gęstsza.

Byki mają poroże w kształcie szerokich łopat w układzie poziomym. Łopaty zaczynają się wykształcać ok. 5 roku życia, ale są osobniki, które nie wykształcają ich wcale. Samce z łopatami to łopatacze, a te, które ich nie wykształcają to badylarze. Ta forma jest najczęściej spotykana u łosi w Polsce. Istnieją też formy pośrednie.

Dobrze wykształcone poroże osiąga do 1,2 m długości przy rozpiętości 2 m i masie do 20 kg. Łosie zrzucają swoje poroże po okresie godowym, starsze osobniki w listopadzie, młode w grudniu i styczniu.

Porusza się powoli i niezgrabnie. Może kłusować w prędkością 30km/h, a na krótkich dystansach rozwija prędkość nawet do 60 km/h. Nie galopuje. Na mokrym gruncie porusza się bardzo hałaśliwie, ale na suchym potrafi przemieszczać się cicho. Poza okresem godowym rzadko kiedy wydaje jakiekolwiek odgłosy.

Źle znosi temperatury powyżej 10 °C Chętnie chłodzi się w wodzie. Bardzo dobrze pływa i nurkuje. Pokonuje przeszkody wodne od kilkunastu do 20 km. Pod wodą może przebywać do 50 s, a w wodzie spędzać kilka godzin.

Żeruje i w dzień, i w nocy, ale najbardziej aktywny jest wczesnym rankiem i wieczorem. W poszukiwaniu pożywienia przemierza duże odległości. Nie przejawia zachowań terytorialnych. Wiosną i latem starsze samce żyją samotnie, zimą zaś grupują się w niewielkie stada.

Okres godowy łosi nazywani jest bukowiskiem. Dojrzała płciowo samica wchodząca w okres rui wydaje płaczliwe, nosowe porykiwanie. Samiec, który szuka samicy, nie pobiera pokarmu w okresie rui.

Walki pomiędzy bykami łosia zdarzają się rzadziej niż u innych jeleniowatych, są też mniej widowiskowe. Wszystko zaczyna się od demonstracji rozmiarów ciała, uzębienia, poroża i siły głosu. Jeśli żaden z samców nie chce ustąpić, rozpoczyna się walka. Ustawiają się naprzeciw siebie, nabierają rozpędu z pochylonymi głowami i zderzają się porożami. Zwycięzcą jest ten łoś, który przepchnie przeciwnika. Pokonany byk wycofuje się i ucieka, żeby uniknąć ciosów.

Ruja trwa ok. 4 tygodni, od sierpnia do października w Eurazji i od września do listopada w Ameryce Północnej. W towarzystwie samicy przystępującej do rozrodu mogą być jeszcze młode z poprzedniego miotu. Samiec najpierw musi je zaakceptować, żeby partnerka dopuściła go do siebie.

Samica wydaje na świat do trzech młodych, które nazywane są łoszakami. Zwykle w miocie jest jeden, lub dwa, a młodsze samice rodzą tylko jednego potomka. Łoszaki rodzą się czerwono-brunatne, bez plam. Mają długość i szerokość równą ok. 80 cm. Po trzech dniach po urodzeniu są w stanie podążać za matką, która karmi młode do 4 miesięcy. Połowa łoszaków ginie w ciągu pierwszych dwóch miesięcy życia, a te, które przeżywają, mogą zostać przy matce do następnego roku.

Latem łoś żywi się roślinami zielonymi, najczęśniej podwodnymi i błotnymi, ale zjada też trawy i turzyce (które porastają brzegi zbiorników wodnych), liście, pąki, owoce krzewów i pędy drzew liściastych i iglastych. W zimie podstawą jego diety są igły sosen i jodeł, oraz kora drzew. Dorosłe osobniki zjadają dziennie od 20 do 50 kg karmy.

Łosie są łatwe do oswojenia. Mogą być wykorzystywane jako zwierzęta pociągowe poza okresem letniej, ciepłej pogody. Z samic hodowanych na farmach pozyskiwane jest mleko, które zawiera 10-15% tłuszczu (można z niego wyrabiać sery). Z byków pozyskiwane jest poroże. Farmy dostarczają łosi do ogródków zoologiczych, gdzie zwierzęta bardzo łatwo się oswajają.

Samice przyzwyczajone do dojenia, wypuszczane swobodnie do lasu, same wracają w porze dojenia do swojego "opiekuna".

Najgroźniejszym wrogiem łosia jest wilk, który pożera najsłabsze loszaki i stare osobniki. Również niedźwiedziom zdarza się zaatakować łosia.