#168 - Wietnam

Kraj	Wietnam
Stolica	Hanoi
Waluta	đồng (VND) 1 đồng = 10 hào = 100 xu
Rok wydania	15.11.1985
Wartość	1 D
Opis	Znaczek przedstawia płetwala błekitnego (Balaenoptera musculus)

Płetwal błękitny – (Balaenoptera musculus) to największe i najcięższe znane zwierzę, jakie kiedykolwiek zamieszkiwało Ziemię. Ten olbrzymi waleń z rodziny fałdowców dochodzi długością do 33 metrów, masą do 190 ton. Samice są większe od samców.

Jest to gatunek uważany za narażony na wyginięcie – do połowy XX wieku trwały zakrojone na szeroką skalę połowy tych wielorybów dla tłuszczu i fiszbinów (robiono z nich gorsety), co prawie zupełnie wytrzebiło światowe populacje tego ssaka. Obecnie liczbę płetwali błękitnych w oceanach świata szacuje się na 10.000 – 25.000 osobników. Płetwale błękitne są pod ścisłą ochroną.

Swoją nazwę płetwal błękitny bierze od niebieskawo-szarego ubarwienia grzbietu; spód tego zwierzęcia jest jasnoszary lub żółto-biały. Ciało tego walenia jest smukłe, głowa płaska, masywna z przodu z powodu fiszbinów służących do filtrowania pożywienia z wody. Płetwa grzbietowa jest mała, jej rozmiar różni się u różnych osobników, płetwa ogonowa jest duża i wcięta. Płetwal błękitny dzierży sporo rekordów, jeśli chodzi o rozmiary swojego ciała i organów. Serce jest wielkości Volkswagena Garbusa (waży około 450 kg), język jest rozmiarów dorosłego słonia – waży około 2,7 ton. Penis płetwala błękitnego w pełnym wzwodzie dochodzi długością do rozmiarów 2,4-3,0 m. W pełni otwarta paszcza płetwala błękitnego może pomieścić do 90 ton wody i pokarmu, choć gardło jest na tyle wąskie, że uniemożliwia zwierzęciu łykanie dużych obiektów. Walenie te żywią się głównie krylem, także skorupiakami, mięczakami i rybami – dziennie płetwal błękitny zjada do 4 ton pokarmu, którego wartość kaloryczna to półtora miliona kilokalorii.

Istnieją cztery podgatunki płetwala błękitnego, żyjące we wszystkich oceanach świata. Latem wieloryby te żerują w strefach podbiegunowych południowej i północnej półkuli, zimą migrują w rejony równikowe w celach rozrodczych. Ponieważ pory roku na obu półkulach nie pokrywają się, populacje południowej i północnej półkuli nie mieszają się. Płetwale błękitne żyjące na południowej półkuli są nieco większe od swoich północnych pobratymców. Okres godowy przypada na zimę. Samice rodzą przeciętnie raz na 3 lata, ciąża trwa 10-12 miesięcy, jedno młode rodzi się zimą w strefie równikowej – nie ma jeszcze dość wykształconej tkanki tłuszczowej, by móc wytrzymać w zimnych regionach. Okres karmienia mlekiem małego płetwala błękitnego trwa 7 miesięcy, gdy się rodzi młode waży około 2,5-3 tony i mierzy około 7 metrów, a wypijając kilkaset litrów mleka matki dziennie rośnie z prędkością 4 kilo na godzinę. Mleko samicy płetwala błękitnego ma wartość kaloryczną 4,370 kcal/kg. W trakcie karmienia młode płetwala błękitnego podwaja swą długość. Dojrzałość płciową osiąga jednak dopiero wtedy, gdy ma około 20 m długości – samice muszą być trochę większe – w wieku 5-10 lat. Szacuje się, że długość życia płetwala błękitnego to przynajmniej 80 lat.

Płetwale błękitne pływają ze średnią prędkością 22 km/godz., ale w razie niebezpieczeństwa mogą osiągać prędkość nawet 48 km/godz. Jedynym naturalnym wrogiem tego walenia jest orka. W poszukiwaniu pokarmu płetwale błękitne zanurzają się zazwyczaj na głębokość do 100 m, długość zanurzenia to 10-20 minut. Fontanna przy wydechu płetwala błękitnego osiąga 12 metrów wysokości. Walenie te znane są z wokalizacji, mają znakomity słuch, zwłaszcza dla niższych częstotliwości. Są najgłośniejszymi zwierzętami na Ziemi, głośniejszymi niż silniki odrzutowe – ich śpiewy mogą mieć nawet 188 decybeli. Gwizdy o niskim częstotliwościach, jakie emitują płetwale błękitne, słychać z odległości kilkuset kilometrów. Służą one najprawdopodobniej przywoływaniu innych osobników.

Płetwale błękitne żyją zazwyczaj samotnie, czasem w skupiskach 2-3 osobników, brak im jednak silnych społecznych więzi charakterystycznych dla innych waleni. W rejonach obfitości pokarmu zdarzają się duże ilości tych zwierząt na względnie małym obszarze. Zagrożenia dla populacji płetwali błękitnych pochodzą głównie od ludzi. Chociaż poławianie tych zwierząt jest obecnie całkowicie zabronione, z powodu działalności człowieka zmniejszają się ilości krylu w oceanach, co bezpośrednio zagraża płetwalom błękitnym. Objęcie tych wielorybów całkowitą ochroną miało jednak pozytywny skutek, gdyż populacje tego zwierzęcia powoli się zwiększają.